Serce Jezusa - Księga otwarta włócznią
Jakkolwiek byłyby zróżnicowane księgi, z których składa się Pismo
Święte, to jest ono jednak jedno ze względu na jedność Bożego zamysłu,
którego Jezus Chrystus jest ośrodkiem i sercem, otwartym po wypełnieniu
Jego Paschy. (Katechizm Kościoła Katolickiego, 112)
Jezus Chrystus jest centrum Biblii, centrum Osoby Jezusa zaś jest Jego
Serce. Na to zwraca uwagę już Jan Ewangelista, gdy ukazuje szczyt Paschy
Jezusa w przebiciu Jego boku. Motyw Serca Jezusa, przetwarzany i
rozwijany na przestrzeni dziejów Kościoła za pomocą różnych form wyrazu,
pomagał Kościołowi ciągle na nowo skoncentrować się na najistotniejszym
przesłaniu Pisma Świętego: Bóg jest Miłością. Szczególność tajemnicy
Serca Jezusa pochodzi stąd, że jest ona głęboko zakorzeniona w tekście
biblijnym. Według tego świadectwa Serce Jezusa zajmuje centralne miejsce
w bogatej przestrzeni symbolicznej Biblii. Jako taka tajemnica Serca
Jezusa może naturalnie stać się punktem organizującym wszystkie dane
Objawienia (por. E. Glotin, La Bible du Coeur de Jesus). Dlatego też
kontemplowanie tajemnicy Serca Jezusa - symbolicznego przedstawienia
miłości Boga, uczy interpretować Pismo Święte w takim duchu, w jakim
zostało ono napisane (por. Dei Verbum, 12).
Serce Jezusa a Biblia
Ojcowie Kościoła już dawno odkryli bliski związek Serca Jezusa z księgą
Biblii. To Orygenes chyba jako pierwszy zasugerował ważną wskazówkę:
Należy interpretować Serce Boga jako potęgę Jego rozumu i władzę
kierowania wszechświatem, a Jego Słowo jako posłańca niosącego wieść o
tym, co jest w Jego Sercu. Serce i Biblia zostały przez Orygenesa
odniesione do siebie nawzajem: słowo Biblii to nic innego jak opowieść o
wnętrzu Serca Boga. Myśl tę wydaje się rozwijać św. Augustyn w swoich
licznych notatkach i komentarzach do Psalmu 22 [21], którym od zarania
chrześcijaństwa tradycja Kościoła kontemplowała cierpiącego Chrystusa.
Refleksja nad wersetem z Psalmu 22: Jak wosk się staje moje serce, we
wnętrzu moim topnieje (por. Enarratio in Psalmos, 21, 15, I; oraz
Enarratio in Psalmos, 21, 15, II) doprowadziła Augustyna do zaskakującej
konkluzji: Cor ip-sius, Scriptura ipsius - Jego Serce to Jego Biblia,
to znaczy: mądrość zawarta w Biblii znajduje się w Sercu Jezusa.
Augustyn używa obrazu rozpuszczającego się wosku: w ogniu męki Chrystusa
został niejako rozpuszczony wosk zagadki Biblii, zostały otwarte
zawarte w niej tajemnice.
Tajemnica Bożego planu
Słowa Augustyna stanowiące symboliczne zrównanie Biblii i Serca Jezusa
padają w kontekście męki i śmierci Jezusa, a więc Misterium Paschalnego.
Rzeczywiście, pełny sens Bożego Objawienia jesteśmy w stanie odczytać
tylko w jego świetle. Augustyn dobrze o tym wiedział, dlatego
kontemplując Paschę Pana, skupił się na jednym znaczącym wydarzeniu
historycznym, wydarzeniu przebicia boku Jezusa, i wyczuł ukryty w nim
ogromny potencjał symboliczny. Przebicie włócznią to otwarcie ukrytego
wnętrza Bożych planów zawartych w Sercu Mesjasza.
Otwierając bok Jezusa włócznią, Rzymianin w symboliczny sposób otworzył
ludzkości dostęp do tajemnic ukrytego od wieków planu Bożego: planu
ukrytego w Sercu Boga. To rozumienie znajdujemy w liście 140. Augustyn
pisze: Bowiem na pewno Chrystus chce, abyśmy doszli do zrozumienia
głębokiej tajemnicy, że określenie "Jego serce" oznacza Jego Pisma
ś'więte, gdzie ukryty był Jego plan, który następnie został ukazany,
kiedy On wypełnił przez swoje cierpienie to, co było o Nim prorokowane
(List 140, 36). Serce Jezusa to tajemne miejsce Bożych planów. Podobnie
jest z Pismem Świętym - to drugie takie miejsce. Te Boże plany zostają
ukazane człowiekowi właśnie przez mękę Jezusa. Myśl tę podejmie później
św. Tomasz z Akwinu: Wyrażenie "Serce Chrystusa" może tutaj oznaczać
Pismo Święte, które objawia Serce Chrystusa. To Serce było zamknięte
przed Pasją, bowiem Pismo pozostawało niejasne. Ale Pismo zostało
otwarte po Męce, ponieważ ci, którzy rozważali je ze zrozumieniem,
odkryli, w jaki sposób należy interpretować proroctwa (In Psalmos
expositio, 21, 11). Przebite Serce Jezusa jest otwartą księgą, poprzez
którą uczymy się rozumieć uniwersalny plan Bożej miłości dla całej
ludzkości, zawarty w części zawoalowanej w Pierwszym Przymierzu i w
części całkowicie odkrytej w Nowym.
Tak więc, wsłuchując się w Ojców Kościoła, odnajdujemy przebite Serce
Jezusa jako symbol miłosiernej miłości, a zarazem jako księgę Biblii
otwartą uderzeniem włóczni. Tak księga Biblii otwiera się przed nami,
gdy z gorliwością ją medytujemy. Stąd czytanie Biblii może się stać
medytowaniem ukrytego w Sercu Jezusa planu Bożego. Planu Bożego dla
ludzkości, ale także dla każdego konkretnego człowieka. Według św.
Augustyna chrześcijanin dochodzi do doskonałości, gdy serce Jego, to
jest Jego Pismo święte, które zawiera Jego plan, we wnętrzu ich
[chrześcijan], to jest w ich rozmyślaniach, tak jak wosk się rozpływa,
to jest, dzięki ich gorliwości, jest rozumiane, dyskutowane i wyjaśniane
(List 140, 36).
Medytując Serce Jezusa
Cześć oddawana Sercu Jezusa domaga się niejako czytania Biblii, czyli
odkrywania tego, co jest treścią życia i siłą pulsowania Serca Jezusa.
Jezus-Człowiek zapewne znał na pamięć długie fragmenty (jeśli nie całą)
Biblii hebrajskiej, jak każdy pobożny Zyd. Ale nie tylko znał ją na
pamięć. On przeniknął to, co jest jej treścią: Boże zamiary, Boże plany,
także plany wobec siebie samego jako człowieka. Te plany umieścił
głęboko w swoim ludzkim Sercu, uczynił je swoimi, stał się im posłuszny.
Medytując Serce Jezusa, medytujemy Jezusa kołyszącego w swoim Sercu
słowo Boże i Boże plany zawarte w Biblii. Biblia ma serce, jaśniejące
centrum, z którego to Duch daje, swojemu czytelnikowi gorliwemu i
modlącemu się, żywe zrozumienie jego wiary. I tym sercem jest Serce
Jezusa (E. Glotin, La Bible du Coeur de Jesus). W ten sposób dostępujemy
kontemplacji wewnętrznej tajemnicy ukrytej za obliczem Chrystusa,
schodzimy do życia pulsującego w Jego Sercu (Jan Paweł II, Tertio
millennio ineunte).
Disce cor Dei in verbis Dei - Poznaj serce Boga w Bożych słowach -
powie przy końcu VI wieku św. Grzegorz Wielki (List 5, 46), nawołując do
codziennego medytowania słowa Bożego. Dzięki temu Biblia medytowana w
świetle Serca Jezusa w dzisiejszym świecie, spragnionym miłości, może
się stać księgą życia dla trzeciego tysiąclecia.
Rozważanie pochodzi z książki:
W rytm Serca Jezusa
